Bewonder de "Pelgrimstafel"

Ook dit jaar staat er op Witte Donderdag een rijkelijk gedekte tafel in het Sint-Julianusgasthuis, vandaag gekend als Galerie De Zwarte Panter. Een eeuwenlange traditie, die sinds 2021 erkend is als immaterieel erfgoed. Overdag is de pelgrimstafel voor iedereen vrij te bezichtigen. ’s Avonds serveren chef Seppe Nobels en het team van Instroom Academy een maaltijd aan 12 kwetsbare mensen die een link hebben met Antwerpen.

Traditie

Dat de Pelgrimstafel gepresenteerd wordt op een van de oudste plekken van de stad is geen toeval. Eeuwen geleden al werd op Witte Donderdag de tafel gedekt voor ‘twaalf arme lieden of pelgrims’. Arme passanten, zoals pelgrims met bestemming Santiago de Compostela en andere pelgrimsoorden, waren vaak aangewezen op de gastvrijheid van stedelingen. Het aantal genodigden is symbolisch en verwijst naar de twaalf apostelen bij het Laatste Avondmaal. Toch is de tafel gedekt voor 13 gasten. De 13de plaats is voor Jezus zelf gereserveerd. Hij wordt gesymboliseerd door een Christusbeeld dat wordt ingesmeerd met boter en centraal op de tafel staat. Traditioneel werd Christus al uit een grote klont boter geportretteerd en tijdens de middeleeuwen zag men boter bovendien als iets zuiverends. Het decor wordt vervolledigd met prachtige reproducties van originele kunstwerken van het Antwerpse Maagdenhuis.

Tot 18 uur kunnen bezoekers de pelgrimstafel gratis komen bekijken. ’s Avonds komt de traditie echt tot leven wanneer (achter gesloten deuren) twaalf kwetsbare Antwerpenaren in een sfeer van verbinding komen genieten van een rijkelijke pelgrimsmaaltijd op basis van lokale groenten en Noordzeevis.

Seppe Nobels

Seppe Nobels is de bezieler van het restaurant Instroom Academy, dat onlangs met een groene Michelin-ster werd bekroond.
Instroom is geen gewoon restaurant. Het is een opleidingsacademie, een samenwerking tussen Seppe Nobels en GATAM vzw, gesteund door VDAB en Stad Antwerpen. Seppe geeft er geselecteerde nieuwkomers een opleiding. De uitdaging is om met ingrediënten en technieken uit hun land van herkomst onze lokale terroir naar een hoger niveau te tillen.

Voor Seppe is verbinding erg belangrijk. Hij laat zijn cursisten zelf de gerechten naar de tafel brengen en voorstellen. Hij vraagt de klanten correct en helder Nederlands te praten, zodat de cursisten snel integreren.

Kunst verbindt

Kunstenaars Tom Liekens en Nico Dockx zullen samen met Seppe Nobels de Pelgrimstafel inrichten als een tableau vivant. Hiervoor krijgen ze steun van de lokale bio-boeren, Zeeuwse en Noordzeevissers. Een totaal nieuw gegeven is dat de 12 genodigden geselecteerd werden in samenspraak tussen het OCMW Antwerpen en het ‘Instroom Art collectief’ waar Nico, Seppe en Tom deel van uitmaken.

Weduwe Ida van Wynegheem was één van deze gastvrije poorters die regelmatig arme reizigers onderdak verschaften en haar eigendom ter beschikking stelde. De stichtingsakte werd op 5 april 1305 verleden voor de schepenen van Antwerpen. Het Sint-Julianusgasthuis beschikt over een rijk patrimonium. Daarnaast is er ook heel wat interessant roerend erfgoed te vinden. Vaak gelinkt aan de traditie van de Pelgrimstafel. Zo heb je de 'boterbeelden', bierkroezen met afbeelding van een pelgrim, het offerblok met pelgrimsstaf en Sint- Julianus.

Naast het in stand houden van de traditie van de Pelgrimstafel, is het gasthuis sinds 2012 terug opengesteld voor pelgrims. Het Vlaams Compostelagenootschap staat in voor de opvang van pelgrims in de context van een hernieuwde zoektocht naar hedendaagse spiritualiteit en zingeving. Met de medewerking van de stedelijke overheid en het voormalig "Openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn” werd op de eerste verdieping een pelgrimsherberg ingericht.