Curator Liesbet Kusters over het idee achter de expo

Er zijn enkele echte topstukken. Zoals een schilderij van Michiel Coxcie dat CRKC heeft ontdekt tijdens een inventarisatie. Daarnaast zijn er enkele heel bijzondere objecten, zoals een bewegend kindje Jezus in een kribbe. Dat kwam wel veel voor in de Zuidelijke Nederlanden, maar slechts weinig exemplaren zijn bewaard. Tenslotte is er de religieuze kitsch. Objecten die iedereen kent van bij zijn grootouders thuis. Het alziend oog met de tekst ‘God ziet mij, hier vloekt men niet’ bijvoorbeeld of de typische Lourdesmadonna’s in plastic. Die worden dan wel beschouwd als ‘lage kunst’, toch vertellen ze in hun authenticiteit ook iets over het aanvoelen van mensen. De diversiteit geeft een mooi beeld van het religieuze leven in Vlaanderen. Iedereen zal wel iets herkennen, zich iets herinneren of een emotie ervaren bij deze objecten.

To collect or not to collect?

De titel van de expo stelt de collectievorming van religieus erfgoed in vraag. Omdat zo’n collectie nooit statisch of begrensd kan zijn. Voortdurend groeit en evolueert ze. Veel kerken en kloosters staan op het punt om te verdwijnen. Wat zal er met dat erfgoed gebeuren? Bovendien maakt religieus erfgoed deel uit van het collectieve geheugen en is het voortdurend in beweging.

Daarom vinden we het belangrijk om als museum de dialoog aan te gaan met erfgoedbewaarders, erfgoedgebruikers, kunstenaars en het publiek. Een gedeelte van de expo hebben we vrijgehouden voor objecten van het publiek.

Ook vier hedendaagse kunstenaars gaan in dialoog met onze collectie: Berlinde De Bruyckere, Guillaume Bijl, Ria Pacquée en David Claerbout. We doen dat omdat religieus erfgoed over veel meer gaat dan religie. Over lichamelijkheid, menselijke relaties, emoties en vragen die mensen zich altijd hebben gesteld. Ook onze kunstenaars zijn daarmee bezig en zij zetten dan weer het publiek aan het denken. Guillaume Bijl heeft trouwens een nieuw werk gecreëerd speciaal voor deze expo. Zo tonen we dat religieus erfgoed een grote relevantie heeft in de superdiverse samenleving vandaag.

Lugubere vondst

Phaedra, onze depotverantwoordelijke, en ik hebben voor deze expo dagenlang in het depot doorgebracht tussen rekken vol schilderijen, dozen, sculpturen... Alles hebben we in detail bekeken. Dat was heel tof en verrijkend.

Van een reliekbeeld van de heilige Clara vonden we alleen de romp. Het hoofd, de handen en de voeten in was vonden we eerst niet. Oorspronkelijk lag ze levensgroot als Sneeuwwitje in een glazen kist. Je kan je voorstellen dat we schrokken toen we een doos openden en oog in oog stonden met het wassen hoofd.

In afzondering

Na de keuze van de stukken, begint het proces van schrijven. Het concept moet op een bevattelijke manier zijn neerslag vinden in de tentoonstellingsteksten. Dan zonder ik mij een maand echt af, thuis omringd met heel veel boeken. Het is een toffe stap, maar ook heel zwaar.

Teamwork

Aan de expo werken veel verschillende mensen mee. In eerste instantie onze eigen museumploeg: tentoonstellingsmedewerkers, publiekswerking, communicatie, enz. Daarnaast is er een heel netwerk van mensen op de een of andere manier betrokken. Onze scenograaf Laurence van ontwerpbureau Bailleul bijvoorbeeld. Atento voor de bouw van de tentoonstelling. Onze fotografen Bea Borgers en Mirjam Devriendt. Sara De Bondt doet de vormgeving van de catalogus. Sara Brouckaert vormt de catalogusteksten om tot teksten voor de audioguide. Binnenkort geef ik opleiding aan de gidsen. Ook dat hoort bij de nazorg van de curator.

Voor mij begint het tijd te worden om aan de volgende expo te denken. Dat vind ik ook het leukste stuk van de job: een nieuw concept bedenken en op prospectie gaan voor stukken die dat kunnen stofferen.

Bekijk het filmpje met Liesbet Kusters op Facebook