
Curator Liesbet Kusters over het idee achter de expo
In de aanloop naar de opening op 3.07.2019 van onze nieuwe tentoonstelling This is not a collection laten we je meekijken achter de schermen. We spraken met Liesbet Kusters, curator van PARCUM.
Liesbet Kusters • Het is de rol van de curator om een idee vorm te geven in een tentoonstelling. 'This is not a collection' is onze eerste collectiepresentatie. Na twee jaar van thematentoonstellingen wilden we uitpakken met de eigen collectie van PARCUM. Vooral de diversiteit van onze stukken willen we tonen.

Er zijn enkele echte topstukken. Zoals een schilderij van Michiel Coxcie dat CRKC heeft ontdekt tijdens een inventarisatie. Daarnaast zijn er enkele heel bijzondere objecten, zoals een bewegend kindje Jezus in een kribbe. Dat kwam wel veel voor in de Zuidelijke Nederlanden, maar slechts weinig exemplaren zijn bewaard. Tenslotte is er de religieuze kitsch. Objecten die iedereen kent van bij zijn grootouders thuis. Het alziend oog met de tekst ‘God ziet mij, hier vloekt men niet’ bijvoorbeeld of de typische Lourdesmadonna’s in plastic. Die worden dan wel beschouwd als ‘lage kunst’, toch vertellen ze in hun authenticiteit ook iets over het aanvoelen van mensen. De diversiteit geeft een mooi beeld van het religieuze leven in Vlaanderen. Iedereen zal wel iets herkennen, zich iets herinneren of een emotie ervaren bij deze objecten.
To collect or not to collect?
De titel van de expo stelt de collectievorming van religieus erfgoed in vraag. Omdat zo’n collectie nooit statisch of begrensd kan zijn. Voortdurend groeit en evolueert ze. Veel kerken en kloosters staan op het punt om te verdwijnen. Wat zal er met dat erfgoed gebeuren? Bovendien maakt religieus erfgoed deel uit van het collectieve geheugen en is het voortdurend in beweging.
Daarom vinden we het belangrijk om als museum de dialoog aan te gaan met erfgoedbewaarders, erfgoedgebruikers, kunstenaars en het publiek. Een gedeelte van de expo hebben we vrijgehouden voor objecten van het publiek.
Ook vier hedendaagse kunstenaars gaan in dialoog met onze collectie: Berlinde De Bruyckere, Guillaume Bijl, Ria Pacquée en David Claerbout. We doen dat omdat religieus erfgoed over veel meer gaat dan religie. Over lichamelijkheid, menselijke relaties, emoties en vragen die mensen zich altijd hebben gesteld. Ook onze kunstenaars zijn daarmee bezig en zij zetten dan weer het publiek aan het denken. Guillaume Bijl heeft trouwens een nieuw werk gecreëerd speciaal voor deze expo. Zo tonen we dat religieus erfgoed een grote relevantie heeft in de superdiverse samenleving vandaag.

Lugubere vondst
Phaedra, onze depotverantwoordelijke, en ik hebben voor deze expo dagenlang in het depot doorgebracht tussen rekken vol schilderijen, dozen, sculpturen... Alles hebben we in detail bekeken. Dat was heel tof en verrijkend.
Van een reliekbeeld van de heilige Clara vonden we alleen de romp. Het hoofd, de handen en de voeten in was vonden we eerst niet. Oorspronkelijk lag ze levensgroot als Sneeuwwitje in een glazen kist. Je kan je voorstellen dat we schrokken toen we een doos openden en oog in oog stonden met het wassen hoofd.
In afzondering
Na de keuze van de stukken, begint het proces van schrijven. Het concept moet op een bevattelijke manier zijn neerslag vinden in de tentoonstellingsteksten. Dan zonder ik mij een maand echt af, thuis omringd met heel veel boeken. Het is een toffe stap, maar ook heel zwaar.

Teamwork
Aan de expo werken veel verschillende mensen mee. In eerste instantie onze eigen museumploeg: tentoonstellingsmedewerkers, publiekswerking, communicatie, enz. Daarnaast is er een heel netwerk van mensen op de een of andere manier betrokken. Onze scenograaf Laurence van ontwerpbureau Bailleul bijvoorbeeld. Atento voor de bouw van de tentoonstelling. Onze fotografen Bea Borgers en Mirjam Devriendt. Sara De Bondt doet de vormgeving van de catalogus. Sara Brouckaert vormt de catalogusteksten om tot teksten voor de audioguide. Binnenkort geef ik opleiding aan de gidsen. Ook dat hoort bij de nazorg van de curator.
Voor mij begint het tijd te worden om aan de volgende expo te denken. Dat vind ik ook het leukste stuk van de job: een nieuw concept bedenken en op prospectie gaan voor stukken die dat kunnen stofferen.
Andere interessante blogartikels

PARCUM brengt werkbezoek aan Hôpital Notre-Dame à la Rose en Geraardsbergen
In december ging het team van PARCUM op tweedelig werkbezoek. In de voormiddag brachten we een bezoek aan het prachtige Notre-Dame à la rose, een 13e eeuw gasthuis in het hart van het Henegouwse Lessines, en in de namiddag maakten we een stadswandeling onder begeleiding in Geraadsbergen. Afsluiten deden we natuurlijk met een mattentaartje.

Kunst op verwijzing in het museum
Dit voorjaar en najaar liepen in ons museum twee Kunst-op-verwijzing-trajecten. Via het traject worden de deelnemers op weg gezet naar meer levensplezier en levenskwaliteit via de spiegel van de kunst. Want wie zich goed voelt en positieve ervaringen heeft, versterkt ook de eigen gezondheid. De sessies zijn vooral bedoeld voor langdurige zieken, die omwille van hun situatie sociaal geïsoleerd dreigen te geraken.

Meesters in Verbeelding: Meesterverhaal
Recent lanceerden we de Meestertocht 'Meesters in Verbeelding'. Deze toeristische route kadert binnen het project Vlaamse Meesters op hun Plek, een initiatief van Toerisme Vlaanderen, in samenwerking met Openbaar Kunstbezit Vlaanderen (OKV). Naast de reeks kortverhalen die je ter plekke kan beluisteren, ontwikkelden we een uitgebreider audiofragment, het 'Meesterverhaal', dat integraal online te beluisteren valt.