House of Compassion
Te midden van het Brusselse Begijnhofplein staat de gelijknamige kerk waarvan de barokke gevel tot de rijkst gedecoreerde van België behoort. Met ‘House of Compassion - Beguinage - Begijnhof - Beginenhof’ (HOC) huisvest de Sint-Jan-Baptist ten Begijnhofkerk een nieuw project dat meer dan ooit een stem aan de stemlozen wil geven.
Een thematische kerk
Sinds priester Daniël Alliët in 2019 met pensioen ging, ontbreekt de Begijnhofkerk aan een voorganger. Toch betekende Alliëts pensioen niet het einde van deze kerk. Met ‘House of Compassion - Beguinage - Begijnhof - Beginenhof’ (HOC) huisvest de kerk, die de voorbije dertig jaar in het teken van het engagement voor kansarmen stond, een nieuw project.
Een groep Nederlands- en Franstalige christenen uit het hart van Brussel, tekende de krijtlijnen van het project uit. HOC kan worden vertaald als het ‘Huis van Mededogen’. Als thematische kerk, wil HOC openheid cultiveren, het bewustzijn verruimen en bruggen slaan. Met toeristen en omstanders. Met gelovigen van alle overtuigingen en filosofieën, en ongelovigen. Met mensen en verenigingen die zich inzetten voor een meer rechtvaardige en broederlijke wereld.
In de kerk gaan geen doopsels of begrafenissen meer door, maar de kerk blijft dienst doen als plaats van samenkomst voor christenen. Iedere eerste zaterdag van de maand volgt er na de thematisch opgevatte viering een maaltijd die wordt gemaakt door Collectactif, een vereniging voor mensen zonder papieren, die strijdt tegen voedselverspilling. Op internationale dagen, zoals de ‘Dag van het klimaat’ of ‘Dag tegen racisme’, worden universele thema’s in de kijker geplaatst. Ook met grotere evenementen die in de stad doorgaan, zoals Zinnekeparade, Kunstenfestivaldesarts en Nuit Blanche, verbindt HOC zich.
De Gulden Regel als leidraad
De inspiratie en de leidraad van alle initiatieven, vergaderingen en activiteiten aangeboden door HOC is de Gulden Regel: behandel anderen zoals je zelf door hen behandeld wil worden.
Reeds in 2017 werd in de linkervleugel van de kerk door een Koerdische artiest van kunstenhuis Globe Aroma een interreligieuze kapel ingericht rond dit thema. De organisatie van activiteiten in het kerkgebouw gebeurt verder ook steeds met inachtneming van de esthetische en historische waarde van de beschermde barokkerk: geen onherroepelijke interventie en geen visuele obstakels. De belangrijkste ingreep is de installatie van een lange witte tafel in de middenbeuk. Bij de ingang is een onthaalzone waar een vrijwilliger tijdens de openingsuren informatie geeft of luistert. Ook infoborden geven er toelichting over het kerkgebouw als monument, de geschiedenis van het begijnhof, en het huidige project. Een wit tapijt leidt de bezoeker naar de kapel van de Gulden Regel en, verder, naar een stilteplek waar men zich kan terugtrekken om te mediteren, uit te blazen en te bidden. Het koor wordt gerespecteerd als sacrale ruimte en is niet toegankelijk. De rechterbeuk is gereserveerd voor de permanente tentoonstelling van het Gentse Museum Dr. Guislain. Het transept blijft open voor evenementen en tijdelijke installaties.
Drie jaar lang, tot eind 2022, mag de Begijnhofkerk, waarvan het eigenaarschap bij de kerkfabriek zit, deze nieuwe formule uitproberen. Dankzij een fondsenwerving waarbij in drie maanden tijd iets meer dan 200.000 euro werd opgehaald, kon onder meer een projectcoördinator worden aangesteld.
Bronnen
- Gesprek met Evert Wouters, projectcoördinator ‘House of Compassion’ (17-04-2020)
- Bruzz - Begijnhofkerk wordt House of Compassion
- House of Compassion Beguinage - Begijnhof - Beginenhof
- Inventaris van het bouwkundig erfgoed - Sint-Jan de Doperkerk
Andere herbestemde kerken
Colomakerk
Uitgerust met een moderne technische infrastructuur, is deze parochiekerk buiten de uren van de eredienst uiterst geschikt als evenementenlocatie.
Kapel van de Ontluiking
De kapel van het VLP Scholennetwerk onderging een grote transformatie tot een 'white cube' met rode accenten. Zingeving en sacrale bewogenheid staan hier centraal.
Necropolis
Na de Eerste Wereldoorlog kreeg de vervallen Sint-Pieterskerk een nieuwe invulling als begraafplaats voor de vele gesneuvelde Belgische militairen.