© Sarah Van Borm

Maurice

Je waant je in hemelse sferen als je in deze charmante 15de-eeuwse kapel in het hartje van Antwerpen pauzeert met een lekkere koffie.

Oude naam
Sint-Annakapel
Locatie
Korte Nieuwstraat 22
2000 Antwerpen
Routebeschrijving
Functie
Publieke ruimte
Commercieel
Type bestemming
Herbestemming
Beschermingsstatuut
Monument
Parochiekerk
Nee

Godshuiskapel

De Sint-Annakapel dateert uit het begin van de 15de eeuw en is een eenvoudig, gotisch zaalkerkje uit baksteen met een natuurstenen gevel. Ze maakt deel uit van het Sint-Annagodshuis, dat in 1405 opgericht was op initiatief van weduwe Elisabeth Haeys. In deze liefdadigheidsinstelling vonden aanvankelijk zes oude en verarmde vrouwtjes een onderkomen. Zij woonden tot aan hun dood in piepkleine huisjes achter de kapel en werden er voorzien van kleding, voedsel en zakgeld. Een inwonende meid stond in voor de verzorging van de bewoners en een kleine bleekweide liet enige economische activiteit toe. Het dagelijks leven in het godshuis werd geregeld volgens strikte voorschriften. De inwoonsters moesten elke dag een avondklok respecteren en mochten geen mensen ontvangen die niet in het godshuis woonden. Ook waren ze verplicht om elke dag aanwezig te zijn in de kapel wanneer de mis gelezen werd, en 's avonds wanneer het lof aan Onze-Lieve-Vrouw opgedragen werd, en deze van begin tot eind te volgen.

© Sarah Van Borm
© Sarah Van Borm

Gouden tijden

Het ging het Sint-Annagodshuis voor de wind: het inwoneraantal was tegen de 17de eeuw opgelopen tot elf waardoor uitbreidingswerken noodzakelijk waren. In dezelfde periode werden ook kosten gemaakt voor het verfraaien van de kapel. Ze kreeg een nieuwe, monumentale poortomlijsting in blauwe hardsteen, bekroond met een beeld van Sint-Anna-ten-Drieën dat nu echter verdwenen is. Ook het interieur werd opgesmukt: er werd geïnvesteerd in kostbare liturgische voorwerpen en de muren werden getooid met beelden en schilderijen van Antwerpse meesters als Jan Cossiers en Jan Erasmus Quellinus.

© Sarah Van Borm
© Sarah Van Borm

Van catechismusles...

In de jaren 1820 vonden nog grote verbouwingswerken plaats in het godshuis. De huisjes voor de bewoners werden uitgebreid en het spitsboogvenster in de zuidgevel van de kapel werd aanzienlijk vergroot. Niet veel later werd de Sint-Annakapel onttrokken aan de eredienst. De ene nieuwe invulling volgde de andere op: ruimte voor de catechismusles, atelier van beeldhouwer Frans Joris (1851-1914), boekenmagazijn van de huidige Erfgoedbibliotheek, melkerij, winkelruimte voor lampenkappen en diverse restaurants.

...tot koffiebar

Als voormalige instelling voor armenzorg behoort het Sint-Annagodshuis met de kapel tot de eigendommen van het OCMW. De kapel wordt echter verhuurd en doet tegenwoordig dienst als ontbijt- en lunchbar Maurice van Véronique Leysen, in samenwerking met Dille & Kamille. Tijdens de verbouwingswerken werd vooral ingezet op de puurheid van de kapel. Hiervoor werd aan het interieur, dat in de loop van de tijd van haar afwerking ontdaan was en waar een mezzanine was ingebracht, nagenoeg niets gewijzigd. De enorme ramen en het plafond van 9 meter hoog creëren een bijzondere, lichte sfeer. Het terras is gelegen op de binnenplaats van het voormalige godshuis en vormt een oase van rust in de levendige binnenstad.

© Sarah Van Borm
© Sarah Van Borm
  • © Sarah Van Borm
    © Sarah Van Borm
  • © Sarah Van Borm
    © Sarah Van Borm
  • © Sarah Van Borm
    © Sarah Van Borm
  • © Sarah Van Borm
    © Sarah Van Borm
  • © Sarah Van Borm
    © Sarah Van Borm
  • © Sarah Van Borm
    © Sarah Van Borm
  • © Sarah Van Borm
    © Sarah Van Borm
  • © Sarah Van Borm
    © Sarah Van Borm
  • © Sarah Van Borm
    © Sarah Van Borm

Bronnen

Meukens, M. & Van Borm, S., "Bouwhistorisch onderzoek", in De Cock, A. e.a., Interdisciplinair onderzoeksproject Sint-Annagodshuis - Dille & Kamille, Universiteit Antwerpen, 2019, onuitgegeven studie.

Openmonumenten.be - Véronique Leysen opent koffiebar Maurice in historische kapel in hartje Antwerpen

Andere herbestemde kerken