Kortrijk 1302
De ideale plaats voor een museum over de Guldensporenslag? Vlakbij het slagveld waar de strijd geleverd werd natuurlijk - en laat dat nu net de Groeningeabdij zijn.
Abdij van de Cisterciënzerinnen
De abdij van Groeninge was een Cisterciënzerinnenstichting opgericht in 1265-1267 en gelegen tussen de Leie en de Groeningebeek, dichtbij het slagveld waar in 1302 de Guldensporenslag plaatsvond. Door de godsdienstoorlogen verhuisde de gemeenschap op het einde van de 16de eeuw intra muros, waar ze een nieuwe kerk en kloostergebouwen lieten optrekken. Doorheen de 17de en 18de
eeuw breidde de abdij zich voortdurend uit. Met de Franse bezetting kwam er echter een einde aan deze bloei. De zusters werden verdreven in 1797. Het abdijterrein werd verkaveld en in loten verkocht, met de sloop of ontmanteling van de meeste gebouwen tot gevolg. In het vroegere abdissenkwartier kwam eerst een mechanische weverij en later een groothandel in voedingswaren.
Abdij van de Arme Klaren
Vanaf 1845 vestigden de zusters Arme Klaren zich in wat nog overbleef van de voormalige Groeningeabdij. Deze verhuis bracht ingrijpende veranderingen met zich mee. De abdijkerk werd vervangen door een kerkpleintje met spreekplaats, keuken en ziekenkamer. Tussen de vroegere kerk en het dormitorium verrees een éénbeukige kerk met een aanpalend koor in het zuiden en een oratorium in het westen. Dit gebouw uit 1850 werd in 1918 door bominslagen beschadigd en in 1919 hersteld. Verder werden een binnenkoer met sacristie, een viertal spreekplaatsen en de ingang van het slot gebouwd. Tussen de ingang en het dormitorium kwam een tweede koer met wandelgang tot stand. Aldus bleef enkel het zuidelijke dormitorium bewaard en de noordwestelijke aanbouw van de abdijkerk.
Museum over de Guldensporenslag
In 1978 moest de gemeenschap het klooster verlaten in het kader van een stadskernvernieuwing. In 1984 kocht de stad de overblijvende gebouwen aan om ze te restaureren, onder leiding van architect E.J. De Meyere, en er een museum in onder te brengen. De werken waren voltooid in 1992. Kortrijk 1302 huisvest een belevingsmuseum over de Guldensporenslag.
Van de historische abdij zijn drie delen herbestemd:
- Het 16de-eeuwse Dormitorium doet dienst als ruimte voor tijdelijke projecten.
- De 17de-eeuwse kapel maakt deel uit van het Museum Kortrijk 1302.
- De 19de-eeuwse kapel van de Arme Klaren is ingericht als auditorium en filmzaal.
Bronnen
- https://www.kortrijk1302.be/content/historiek
- https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/59636
- Z.n., 'In ander licht: Herbestemming van religieus erfgoed', M&L Cahier 17, Agentschap R-O Vlaanderen, 2009, 26-33
http://www.kortrijk.be/1302
Andere herbestemde kerken
Colomakerk
Uitgerust met een moderne technische infrastructuur, is deze parochiekerk buiten de uren van de eredienst uiterst geschikt als evenementenlocatie.
Maurice
Je waant je in hemelse sferen als je in deze charmante 15de-eeuwse kapel in het hartje van Antwerpen pauzeert met een lekkere koffie.
Bergkerk
De Bergkerk werd als één van de grootste overdekte ruimtes in de binnenstad van Deventer omgedoopt tot kwaliteitsvol cultuurcentrum.