Heilige Geestkapel
Het gebouw heeft een rijke geschiedenis: van liefdadigheidsinstelling, tot wachtzaal voor armen, van stadspoppentheater tot evenementenlocatie,
Een geschiedenis van liefdadigheid
De Heilige Geestkapel in Mechelen ligt tegenover de Sint-Romboutskathedraal, op de hoek van de Minderbroedersgang. Deze éénbeukige kapel, onder een zadeldak, is op het einde van de dertiende eeuw gebouwd voor de Tafel van de Heilige Geest van de Sint-Romboutsparochie. Dat was een liefdadigheidsinstelling die zich inzette voor behoeftige parochianen. In de gotische kapel werden missen opgedragen en aalmoezen uitgereikt. Het aanpalende Heilige Geesthuis deed dienst als bewaarplaats voor de goederen die aan de armen werden uitgedeeld.
Tijdens de Franse Revolutie werden de Heilige Geesttafels opgeheven en hun bezittingen gingen naar het ‘Bureel van Weldadigheid’, het latere OCMW, dat zich eveneens inzette voor de lokale behoeftigen. De kapel werd gebruikt als wachtzaal voor de armen die hun bijdrage kwamen halen. Tot in het jaar 1860 zou de kapel ook fungeren als catecheselokaal.
Uniek gotisch monument
Rond 1910 restaureert de Mechelse architect Edmond Peel het zandstenen gebouw. Onder het centrale spitsboogvenster in de voorpuntgevel werd een drielobbige nis met offerblok toegevoegd. In de noordwestelijke zijgevel werden er dan weer vier spitsboogvormige tweelichten en twee toegangsdeuren geplaatst. De kapel is sinds 1938 beschermd als monument omwille van haar artistieke, oudheidkundige en historische waarde. De Heilige Geestkapel heeft een hoge zeldzaamheidswaarde heeft als model voorbeeld van dertiende-eeuwse kapelarchitectuur dan ook een hoge zeldzaamheidswaarde.
Stadspoppentheater 'De Maan'
In 1968 koopt de stad de kapel en het aangrenzende Heilige Geesthuis. Na de oplevering van ingrijpende verbouwingswerken nam het “Mechels Stadspoppentheater” in 1972 de kapel in gebruik. In 1997 wijzigde de naam van het stadspoppentheater naar 'De Maan'.
In glorie hersteld
De Maan gebruikte de Heilige Geestkapel en het Heilige Geesthuis tot net voor de start van de restauratie van de gebouwen in april 2013. De restauratie kaderde in een grondige renovatie van de gehele site rond het Cultuurcentrum. De kapel werd ontdaan van alle recente ingrepen. Door de betonnen tussenvloeren en wanden te verwijderen kreeg ze haar originele volume terug. Dankzij deze restauratie zijn de historische interieurelementen, waaronder een altaarschildering en enkele nissen, en de eiken dakspanten, is de kapel in al haar glorie opnieuw te bewonderen.
De restauratieplannen werden getekend door de architecten van Beeck & Hermans bvba en Architectenburo OoSTPool. De uitvoering was in handen van aannemer Building nv uit Ranst. De restauratiekost van de twee gebouwen bedroeg zo’n 800.000 euro en werd gefinancierd door een toelage van de Vlaamse overheid en de stad Mechelen.
Evenementen in een historisch kader
De middeleeuwse Heilige Geestkapel opende in maart 2016 opnieuw haar deuren. Intussen kreeg het stadspoppentheater ‘De Maan’ meer ruimte in enkele nieuwgebouwde volumes aan het Cultuurplein. Zowel de Heilige Geestkapel als het Heilige Geesthuis kwamen zo terug in handen van de stad Mechelen.
Het stadsbestuur gebruikt deze gerestaureerde gebouwen momenteel als evenementenlocatie. De exploitatie valt onder het 'Autonoom Gemeente Bedrijf Mechelen Actief in Cultuur'. Zowel particulieren als bedrijven kunnen de gerestaureerde gebouwen tegen een vergoeding gebruiken voor evenementen, zoals meetings, huwelijksfeesten en tentoonstellingen. Beide gebouwen samen huren - voor in totaal een oppervlakte van 270m² - kan aan een verminderde prijs.
De Heilige Geestkapel kreeg zo een nieuw leven met verschillende evenementen zoals ‘ongehoord’, een alternatief muziekfestival van vier jonge Mechelaars. In 2018 was de Heilige Geestkapel bij de drie laureaten voor de Onroerenderfgoedprijs.
-
© Filip Dujardin 
-
© Architecten Beeck en Hermans 
-
© Toerisme Mechelen 
Andere herbestemde kerken
Circuskerk
In 2015 toverde Circusplaneet vzw de kerk om in een circusruimte, een plek voor dialoog en ontmoeting in de buurt.
Kortrijk 1302
De ideale plaats voor een museum over de Guldensporenslag? Vlakbij het slagveld waar de strijd geleverd werd natuurlijk - en laat dat nu net de Groeningeabdij zijn.
Porta 1070
De allereerste tienerschool van België is gevestigd in de voormalige Sint-Vincentiuskerk te Anderlecht. Buiten de schooluren dienen de ruimtes voor buurtactiviteiten.