Eburon Hotel en Forum Julium
Drastische ingrepen maakten het voormalige Sint-Jacobsgasthuis tot wat het nu is: het Eburon Hotel en het Forum Julium. Een hotel, een wellnesscentrum, een supermarkt, winkels, appartementen én het bezoekerscentrum van de stad Tongeren maken van het complex een levendige site.
Onderweg naar Compostella
Het voormalige Sint-Jacobsgasthuis werd gesticht als herberg voor pelgrims onderweg naar Compostella. De juiste stichtingsdatum situeert zich waarschijnlijk tussen 1050 en 1195.
Een gasthuis in beweging
Oorspronkelijk was het gasthuis gelegen aan de huidige Sint-Truidersteenweg, binnen de 4de-eeuwse Romeinse omwalling en aan de heirbaan naar Bavay. Van hoge ouderdom getuigt niet enkel deze ligging, maar ook het feit dat de bouwvalligheid van de kapel al in 1246 werd vermeld.
Na de bouw van de middeleeuwse omwalling kwam het gasthuis extra muros te liggen. Het werd in 1276 afgebroken en in 1282 heropgebouwd, ditmaal intra muros, op de plaats waar het zich vandaag de dag nog steeds bevindt. Een nieuwe kapel volgde in 1283-1284, om in 1660 uiteindelijk door de huidige constructie vervangen te worden.
Gasthuis als tehuis
Tijdens de Franse bezetting ging het gasthuis over in de handen van de burgerlijke administratie. Vanaf 1801 werd het beheer ervan toevertrouwd aan de Commissie der Burgerlijke Godshuizen. De huidige neoclassicistische gasthuisgebouwen dateren van tussen 1846 en 1867. Ze fungeerden als ouderlingentehuis en weeshuis.
Administratief centrum
In 1980 werd het complex in gebruik genomen als administratief centrum van de stad Tongeren.
Hotel, supermarkt, belevingscentrum en meer
In 1998 besloten het stadsbestuur en het OCMW het gasthuis te verkopen aan een projectontwikkelaar. Via een samenwerkingsovereenkomst kon een beroep worden gedaan op het Mercuriusfonds van de Vlaamse Regering.
Zo kwamen in 2008 het Eburon Hotel en het Forum Julium tot stand. Het voormalige gasthuis biedt nu ruimte aan een hotel, een wellnesscentrum, een supermarkt, andere winkels en flats. Er waren drastische ingrepen nodig in de binnenstructuur en het interieur van het oorspronkelijke gebouw om het te maken tot het complex dat het nu is. Vooral de benedenverdieping werd ingrijpend veranderd. De gangen op de eerste verdieping werden wel behouden, met nieuwe voorzetwanden ter isolatie.
De 17de-eeuwse kapel kreeg in 2000 het statuut van beschermd monument en huisvest sinds een renovatie het bezoekerscentrum van de stad.
Bronnen
- Bron: Z.n., 'In ander licht: Herbestemming van religieus erfgoed', M&L Cahier 17, Agentschap R-O Vlaanderen, 2009, 69-73
- https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/37354
- http://www.pcp-architects.be/#/projecten/hotels/EBURON/pcp/74 (foto’s)
- https://www.eburonhotel.be/nl/over-eburon-hotel (foto’s)
- https://www.toerismetongeren.be/gasthuiskapel
Andere herbestemde kerken
Onze Lieve Vrouw van Goede Bijstand
Deze kerk in het Brusselse vormt de kern van een levendige gemeenschap met een groot hart voor elkaar.
Heilig Hartkerk
Deze Antwerpse kerk geeft onderdak aan een multiculturele groep gelovigen en wordt daarnaast ook gebruikt voor bijeenkomsten van organisaties zoals ORBIT vzw.
De Sint-Jozefskerk
Van kerk tot architectenbureau én serene ontmoetingsplek voor de lokale gemeenschap.
Een voorbeeld van het samengaan van private en publieke functies in een voormalige naoorlogse parochiekerk.