Calvarie

In de vier evangeliën staat te lezen hoe Jezus gevangen wordt genomen en uiteindelijk veroordeeld wordt tot de kruisdood. In deze vier teksten wordt op eigen wijze verteld hoe de hogepriesters en oudsten Jezus ten val willen brengen. Nadat ze hem gevangengenomen hebben volgt het proces tegen Jezus.

Over het verloop van het proces is echter geen duidelijk antwoord te vinden in de evangelies. Er zijn grote en kleine verschillen in terug te vinden. Jezus wordt na zijn arrestatie verhoord door de joodse religieuzen. Na dat verhoor wordt Jezus voorgeleid bij Pilates. Jezus wordt ondervraagd door de stadhouder. Johannes vertelt hoe Pilates meermaals het pretorium in en uit loopt, twijfelend over wat hij moet doen. Uiteindelijk wordt het verhoor beslecht door een publieke stemming. De vrijlating van de misdadiger Barabbas of Jezus. In de vier verhalen staat te lezen hoe de menigte kiest voor Barabbas en de kruisiging van Jezus.

Jezus wordt afgevoerd en door de soldaten mishandeld. Ze zetten hem een doornenkroon op en geven hem een gewaad. Ze maken hem uit voor 'koning van de joden'. Bebloed en versuft draagt Jezus zijn kruis naar Golgotha. Hier wordt hij gekruisigd, samen met twee moordenaars. Jezus sterft, waarop de aarde schudt en het voorhangsel in de tempel scheurt.

Het lijden en de door van Jezus wordt door de christenen herdacht op Goede Vrijdag. Binnen de katholieke Kerk vindt er op die dag om drie uur 's middags de kruisweg plaats. Aan de hand van schilderijen, beelden of het passieverhaal wordt de weg die Jezus aflegde herdacht. Daarbij wordt bij veertien staties stilgestaan. Van zijn veroordeling tot zijn graflegging.

's Avonds vindt in veel kerken de kruishulde plaats. Na het voorlezen van het passieverhaal, wordt een kruis in processie door de kerk gedragen. De gelovigen kunnen hierna hulde brengen aan het kruis door het aan te raken en een kruisteken te maken. Na de kruishulde volgt een communiedienst. Er is geen eucharistieviering. De hosties werden tijdens de viering van Witte Donderdag geconsacreerd.

In sommige kerkgebouwen vindt op Goede Vrijdag ook een uitvoering van de Zeven Kruiswoorden plaats. De kruiswoorden zijn de laatste woorden die Jezus sprak. In de vier evangelies spreekt Jezus wanneer hij aan het kruis is genageld zeven zinnen. Deze zinnen worden vaak voorgelezen op Goede Vrijdag. De kruiswoorden dienden als inspiratie voor meerdere composities en poëtische teksten.

De kruisiging van Jezus diende ook als inspiratie voor het werk van Fernand Poncelet (1919-1988). Poncelet, geboren in Izier, leunde dicht aan tegen het surrealisme. In Brussel kreeg hij zijn opleiding van schilders als Léon Devos en Charles Swyncop. Zijn meditatief werk staat bol van de symboliek. Veelal met verwijzingen naar kathedralen en middeleeuwse gebouwen, brandende kaarsen ... Zijn werken zijn vaak donker van karakter. Hetgeen in schril contrast staat met zijn kleur- en ruimtegebruik. Met zijn werk geeft hij een gezicht aan de aangrijpende werkelijkheid.

Net zoals de surrealist Salvador Dalí, geeft Poncelet de kruisiging van Jezus weer in een ander perspectief. Niet Jezus, maar het kruis zelf en de drie personages onderaan het kruis zijn de protagonisten op het schilderij. Jezus' moeder en zijn geliefde leerling kijken bedroeft naar het levenloze lichaam van Jezus. Naar de derde persoon is het raden. Is het Maria Magdalena? Of is het misschien Jozef van Arimathea, die later het lichaam van Jezus van het kruis zal nemen en in een rotsgraf zal leggen? Op de achtergrond staat de toren van de Sint-Vincentius a Paulokerk in Anderlecht afgebeeld. De plaats waar Poncelet de laatste jaren van zijn leven verbleef.

Hoewel de kruisiging binnen de schilderkunst een platgetreden pad is , slaagt deze Belgische kunstenaar er toch in een nieuwe dynamiek toe te voegen. Hij laat een beeld ontstaan waarbij hij de toeschouwer overlaadt emoties van eenzaamheid en verdriet.