Hoe laat je publiek investeren in je erfgoed?

Crowdfunding – letterlijk ‘fondsen zoeken via het publiek’ – is voor erfgoedbeheerders een relatief nieuw concept. Het is een laagdrempelige manier om financiële middelen en netwerken bijeen te brengen rond een project. Als aanvullende financiering op bestaande fondsen en subsidies biedt het niet alleen financiële kansen, maar creëert het ook draagvlak voor je erfgoedproject. Om meer inzicht te krijgen in de meerwaarde voor de erfgoedsector, spraken we met Tine Marguillier, coach bij Growfunding. Dat is een platform dat sociale crowdfundingsprojecten begeleidt en allerhande vormingen aanbiedt.

Maatschappelijke meerwaarde

Een kerk her- of nevenbestemmen, een beschermd monument verduurzamen, nieuwe doelgroepen aanspreken ... De erfgoedsector staat voor structurele en dure uitdagingen. Crowdfunding is, als onderdeel van een financieringsmix, een goede aanvulling op de bestaande middelen en contacten. Erfgoedbeheerders kunnen crowdfunding immers inzetten als financiële hefboom, maar evengoed als middel om duurzame netwerken op te bouwen.

Tine Marguillier: “Geld ophalen is geen doel op zich bij een crowdfundingscampagne. De voornaamste missie is om gedeelde projecten te realiseren, die een meerwaarde hebben voor betrokken gemeenschappen. Crowdfunding brengt burgers, verenigingen, kleine en grote ondernemingen, overheden en kennisinstellingen samen in duurzame netwerken. Deze manier van geld ophalen heeft niet alleen een financiële, maar ook een maatschappelijke meerwaarde. Openheid en een focus op participatie zorgen voor een lokale verankering van de projecten. Dat verhoogt het gemeenschapsgevoel.”

Goed begonnen is écht half gewonnen

Maar hoe zet je zo’n crowdfundingscampagne nu op? Overhaast te werk gaan, werpt alvast geen vruchten af. Tine Marguillier: “Een goede crowdfundingscampagne staat of valt bij de voorbereiding. Het is belangrijk dat er voldoende tijd geïnvesteerd wordt in het identificeren van de doelgroepen, het participatieve karakter van de beloningen, de visuele identiteit en het beschrijven van het project.”

Vooraleer je aan de campagne begint, moet je op zoek naar de lokale en/of maatschappelijke nood die jouw project omvat. Als je die hebt gedefinieerd, kan je beginnen aan de uitwerking van je campagne. Tine: “Eerst breng je de netwerken in kaart. Wie zijn je doelgroepen? Welke gemeenschappen kan je betrekken? Kortom, wie heeft er baat bij jouw project, en zal dus investeren?”

Vervolgens zet je het project concreet in de steigers. Je bepaalt je doelbedrag, de rewards, je schrijft je verhaal, kiest beelden, en maakt een filmpje om je project concreet voor te stellen. “Als de voorbereiding eenmaal afgerond is, kan je project online en begin je met je communicatiecampagne. Doorgaans geldt dat een project dat goed start en snel 30 % van het doelbedrag ophaalt, ook effectief de eindmeet haalt”, vertelt Tine.

Bij Growfunding hebben ze ook geleerd dat een goede fasering belangrijk is. Op dag één al naar de pers stappen is nefast voor het project. “De crowdfundingscampagne kent het best een soft launch. Je spreekt dus in eerste instantie mensen aan die je organisatie al kennen. Zij zullen voor de eerste donaties zorgen. Doelgroepen die nog niet vertrouwd zijn met je organisatie of project zullen niet snel geld storten wanneer er nog maar nul euro op de teller staat”, aldus Tine.

Verschil maken van onderuit

Kan crowdfunding echt het verschil maken voor erfgoedprojecten? “Er zijn talloze voorbeelden van betrokken burgers die de handen uit de mouwen hebben gestoken om het erfgoed in hun leefomgeving te behouden en te verbeteren. Ook financieel. In Vlaanderen en Brussel hebben we campagnes opgezet waarbij bedragen werden opgehaald tussen de 8.000 en 50.000 euro.”

Daarnaast vergroot het ook de betrokkenheid en participatie bij het erfgoedproject. Een extra troef die andere subsidieverstrekkers over de streep kan trekken om ook in jouw project te investeren. “Crowdfunding voor erfgoedprojecten betekent samen erfgoed nieuw leven inblazen van onderuit”, besluit Tine.