PARCUM onderzoekt haalbaarheid erfgoeddepots in kerken

Het religieus erfgoedlandschap is volop in beweging. Eén derde van de Vlaamse parochiekerken krijgt in de nabije toekomst een neven- of herbestemming. Naast de zoektocht naar nieuwe gebruiksmogelijkheden voor de kerkgebouwen, dringt zich een andere cruciale vraag op: wat met de erfgoedobjecten? Hoe geven we een duurzame toekomst aan alle schilderijen, beelden, objecten uit deze gebouwen?

PARCUM, de erfgoedcellen en andere partners sensibiliseren en ondersteunen lokale kerk- en gemeentebesturen en religieuze gemeenschappen om collecties van te herbestemmen kerken en kloosters veilig te stellen. Het stappenplan religieus erfgoed (www.stappenplanreligieuserfgoed.be) is hierbij de leidraad. Wat in situ kan blijven, blijft in situ; liturgische voorwerpen kunnen naar de moederkerk of andere kerken; en sommige objecten komen terecht in musea.

“Toch dreigt een aanzienlijke deel van het religieus erfgoed in Vlaanderen op straat te belanden,” vertelt Ellen Descamps, adviseur religieus erfgoed bij PARCUM. “In heel wat kerkenbeleidsplannen lezen we dan ook het idee om per gemeente één kerk te voorzien als depot voor het roerend religieus erfgoed. Maar is dat wel wenselijk en realistisch? Daarom onderzochten we met de steun van de Vlaamse Overheid de mogelijkheden en voorwaarden voor het inrichten van religieus erfgoeddepots in Vlaamse parochiekerken.”

Het project vertrok in eerste instantie vanuit vijf pilootprojecten inde (deel)gemeentes Sint-Andries (Brugge), Zwalm, Branst (Bornem), Sint-Laureins-Berchem (Sint-Pieters-Leeuw) en Bommershoven (Borgloon). Uit de projecten werden de ambities, noden en kansen rond erfgoedbewaring in kaart gebracht. Maar ook de uitdagingen en aandachtspunten.

Ellen Descamps: “Het is niet altijd makkelijk om concreet aan de slag te gaan met het inrichten van een erfgoeddepot in je parochiekerk. Er zijn vele factoren die het traject beïnvloeden. Er is geen pasklaar antwoord.” PARCUM ontwikkelde daarom een handelingskader voor erfgoedbeheerders. Het instrument biedt handvatten over de te zetten stappen, advies over klimaatbeheer en depotinrichting, een overzicht van mogelijke partners en subsidiemogelijkheden en inspiratie voor het ontsluiten van gebouw en collectie. Daarnaast bundelt het ook diverse projecten in binnen- en buitenland. “Het handelingskader zorgt voor afstemming tussen beleid, richtlijnen voor goed behoud en beheer én praktische haalbaarheid,” besluit Descamps.

Alle documenten zijn te downloaden op www.parcum.be/een-erfgoeddepot-in-je-kerk