Sint-Dimpnavereniging voorgedragen als kandidaat voor UNESCO
De minister van Cultuur schuift de Geelse Sint-Dimpnavereniging en Gezinsverpleging naar voor als kandidaat voor UNESCO-register.
Register van Goede Borgingspraktijken van de UNESCO
Op 15 mei 2021 maakte Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon het nieuws bekend. Hij draagt de Geelse Gezinsverpleging en Sint-Dimpnaverering naar voor als Vlaams immaterieel erfgoed voor het Register van Goede Borgingspraktijken van UNESCO in 2022. Het Register omvat programma's, projecten en activiteiten die de principes en goede doelstellingen van de UNESCO 2003 Conventie het best reflecteren. Hiermee wil UNESCO vooral goede praktijken in de omgang met immaterieel erfgoed zichtbaar maken en die wereldwijd als inspirerend voorbeeld inzetten. Een lidstaat kan om de twee jaar een UNESCO-element voordragen. De drie taalgemeenschappen en het Brussels Gewest doen dit afwisselend. In 2022 is het opnieuw de beurt aan Vlaanderen. Heel wat beoefenaars van immaterieel erfgoed gaven de voorbije jaren dan ook blijk van hun UNESCO-ambities.
Borgen van het erfgoed van de heilige Dimpna
De Geelse Gezinsverpleging en Sint-Dimpnaverering in Geel lieten zien dat immaterieel erfgoed tal van vormen kan aannemen. De praktijk waarbij psychisch kwetsbare mensen gedurende een jaar in een pleeggezin worden opgenomen krijgt in het dossier een belangrijke plek. In dat model van psychische zorg worden de pleeggasten een deel van hun pleeggezin en zo constant gestimuleerd om deel uit te maken van de Geelse gemeenschap.
De gezinsverpleging ontstond in de dertiende eeuw vanuit de devotie van de heilige Dimpna, patrones van geesteszieken. Van overal en met velen kwamen bedevaarders naar Geel om boete te doen en genezing af te smeken. De toeloop was zo massaal dat men een ziekenkamer bouwde. Het groot aantal patiënten zorgde al snel voor wachttijden, waarop de inwoners van Geel hen tijdelijk onderdak verleenden. Zo is de gezinsverpleging ontstaan.
De legende van de heilige Dimpna
Het leven van Dimpna, de patroonheilige van Geel, is onderwerp van de Sint-Dimpna-ommegang. Volgens de legende was Dimpna de dochter van een Ierse koning, die leefde aan het eind van de 7de eeuw. Toen haar moeder stierf, was haar vader ontroostbaar en wilde hij met Dimpna trouwen. Christelijk opgevoed weigerde ze in te gaan op zijn vraag. Samen met haar biechtvader Gerebernus besloot ze te vluchten en belandde ze in de bossen van Geel. Intussen waren de raadslieden van de koning hen op het spoor gekomen. Hierop reisde hij af naar Geel en vroeg hij zijn dochter opnieuw ten huwelijk. Toen ze weer weigerde, onthoofde hij haar in een vlaag van waanzin. Ook Gerebernus kwam er niet levend vanaf. Beiden werden begraven in Geel.
Van borgingspraktijk tot UNESCO-erkenning?
België dient het dossier in maart 2022 in bij de UNESCO. Maar het is nog afwachten tot de bekendmaking in december 2023 of de Geelse Gezinsverpleging en Sint-Dimpnaverering op het UNESCO Register van Goede Borgingspraktijken zal prijken.
PARCUM en Histories begeleiden samen met Erfgoedcel k.ERF en de Vlaamse overheid deze erfgoedgemeenschap bij het verder voorbereiden van het UNESCO-dossier. De Geelse erfgoedgemeenschap is ook een actieve deelnemer aan het netwerk Op handen gedragen. Ze deelden hun erfgoedpraktijk onder andere tijdens een van de studie- en netwerkdagen.
Andere interessante blogartikels
Maak kennis met Joël en Freya
Het erfgoedlandschap is altijd in beweging. En dus ook onze organisatie. Dit jaar mogen we Joël Lammeretz en Freya De Cauwer in ons team verwelkomen. Leer hen beter kennen in dit dubbelinterview.
Netwerkmomenten religieus erfgoed: regionaal verbinden en versterken
De regioadviseurs van PARCUM organiseren minstens één keer per jaar een 'netwerkmoment religieus erfgoed' per regio (opgedeeld volgens de bisdomgrenzen). Collega’s Jan, Tom, Lotte, Bert en Judith zorgen voor interessante bijeenkomsten met alle regionale spelers die betrokken zijn bij religieus erfgoed.
Gestolen kelk duikt op in kringloopwinkel
In een kringwinkel in Houthalen-Helchteren is onlangs een gestolen liturgisch object teruggevonden: een kelk met twee opvallende rode ringen. Dankzij de opmerkzaamheid van een regelmatige bezoekster van Reset Kringwinkel is het waardevolle stuk religieus erfgoed inmiddels teruggekeerd naar de kerk van oorsprong.