Toerisme Tongeren
De gerestaureerde Gasthuiskapel huisvest het toeristische bezoekerscentrum van Tongeren.
Sint-Jacobsgasthuis
De Gasthuiskapel in Tongeren was een onderdeel van het Sint-Jacobsgasthuis waarvan de stichting teruggaat tot de elfde of twaalfde eeuw. Rond 1660 werd de oude kapel uit 1283-1284 afgebroken voor de bouw van de huidige kapel.
Vanaf de Franse bezetting gingen de gebouwen over in handen van de burgerlijke administratie. In 1801 werd het beheer ervan toevertrouwd aan de Commissie der Burgerlijke Godshuizen, de voorganger van het OCMW. De gebouwen kregen vanaf dat moment een bestemming als ziekenhuis, weeshuis en rusthuis. In 1981 werd een nieuw ziekenhuis en rusthuis gebouwd. Verder namen in datzelfde jaar de stadsdiensten tijdelijk hun intrek in de in het Oud-Hospitaal. Na het wegtrekken van het ziekenhuis, verloor de kapel haar functie voor de eredienst en werd het gesloten.
Julianus
Ook het Oud-Hospitaal kwam opnieuw leeg te staan toen de stadsdiensten hun nieuwe huisvesting in het centrum van de stad verkregen. Het complex kreeg in 2008 een nieuwe naam, Julianus, en een nieuwe bestemming als hotel en shopping center. Het duurde echter tot 2014 vooraleer er ook een functie werd gevonden voor de voormalige kapel. In de periode 2014-2015 werd de kapel namelijk, na een grondige restauratie, omgevormd tot het regionaal bezoekerscentrum.
Een ankerplaats voor toeristen
Om de nieuwe functie van het gebouw mogelijk te maken, werden enkele hedendaagse ingrepen doorgevoerd. Zowel aan de buiten- als binnenzijde van de kapel verschenen moderne toevoegingen in glas en staal die contrasteren met het in oorspronkelijke staat gerestaureerde gebouw. Oude waardevolle kunstwerken bleven bewaard en zijn opgenomen in het interieur. Bezoekers kunnen het gebouw betreden langs de oorspronkelijke ingang aan de achterzijde van de kapel. In het schip staan een balie en kantoorruimte in een open constructie van glas en staal, die zich uitstrekt over twee verdiepingen. In dit paviljoen is een trap geïntegreerd die de toegang verschaft tot de werkplekken en de back-office op het doksaal. Onder het dakgebinte van de kapel bevindt zich een vergaderzaal, die toegankelijk is via een externe trap.
De restauratie en herinrichting werden gefinancierd door de stad Tongeren, de Vlaamse Overheid, de Provincie Limburg, Limburg Sterk Merk en Toerisme Vlaanderen.
We zouden eignenlijk over een 'gedeeltelijke' herbestemming kunnen spreken omdat de kapel als Gasthuiskapel ook gebruikt werd om pelgrims/toeristen op te vangen die onderweg waren naar Santiago de Compostela.
-
© Marc Sourbron 
-
Bronnen
Inventaris Onroerend Erfgoed - Sint-Jacobsgasthuis
Toeristische gids Beleef Tongeren, 2016, 18-19.
Andere herbestemde kerken
Het Speelhuis
Dit tijdelijke theater in de Onze-Lieve-Vrouw ten Hemelopnemingkerk in Helmond werd zodanig omarmd door inwoners en artiesten dat ze er een permanent onderkomen vond.
Bergkerk
De Bergkerk werd als één van de grootste overdekte ruimtes in de binnenstad van Deventer omgedoopt tot kwaliteitsvol cultuurcentrum.
De Passage
Na tal van herbestemmingen, is de Sint-Martinuskerk uitgegroeid tot een commercieel centrum met winkels, horecazaken, polyvalente ruimtes en een officieel fietsinfopunt.