Sociale woningen in gewezen Sint-Janskerk

De Sint-Jan-Baptistkerk kerk in Gerheide: van huis van God tot een thuis voor dertien anderen. Het voormalig kerkgebouw werd omgetoverd tot evenveel wooneenheden.

Oude naam

Sint-Jan-Baptistkerk

Locatie

Sint-Jansstraat 62
2490 Balen

Routebeschrijving

Functie

Wonen

Type bestemming

Herbestemming

Beschermingsstatuut

Geen

Parochiekerk

Voormalig

Modernistische kerk

Paul Neefs ontwierp de Sint-Janskerk in de vroege jaren zeventig, die in een echte architecturale parel resulteerde. Het modernistische karakter weerspiegelt de invloed van de ‘Turnhoutse school’, een groep naoorlogse architecten waartoe ook Neefs behoorde. De strakke baksteenbouw kent een vijfzijdige plattegrond, voorafgegaan door een rechthoekig inkomportaal. Bovenaan bevindt zich een register van rechthoekige vensters. In 1973 vond de officiële inwijding van het kerkgebouw plaats.

Van gebedshuis tot woonhuis

In 2012 verloor de Sint-Janskerk haar religieuze functie wegens een terugval in het aantal kerkgangers en priesters. In afwachting tot een nieuwe invulling namen de lokale theatervereniging en een boogschuttersclub tijdelijk hun intrek in het gebouw. Een tweetal jaar later had de kerkfabriek in samenspraak met de gemeente een permanente invulling op het oog. Er bestond immers al langer de wens om sociale woningen in elke wijk van Balen te realiseren. Voor de wijk Gerheide vormde de onttrokken kerk de ideale locatie hiervoor.

De Balense kerkfabriek aarzelde dan ook niet om contact op te nemen met de Molse Bouwmaatschappij, een sociale huisvestingsmaatschappij actief in Mol en Balen. Ook de Beheerraad Parochiecentrum Sint-Jan Gerheide en de inwoners werden in via een infovergadering betrokken in het proces. Na groen licht van alle partijen werd het gebouw in 2014 definitief onttrokken aan de eredienst. Het idee was om de ruwbouw te behouden en binnen het speciale volume van de kerk de sociale huurappartementen onder te brengen. Via een notariële akte kreeg de Molse Bouwmaatschappij het gebouw voor vijftig jaar in erfpacht met een jaarlijkse betaling van de canon.

Grote transformatie

De onderhouds- en aanpassingswerken startten in 2017. Het ontwerp voor de nieuwe invulling werd toevertrouwd aan architect Bartel Jennen van het ontwerpbureau Ardesc. Hij toverde het gebouw om tot dertien wooneenheden: zes studio’s, zes appartementen met één slaapkamer en een appartement met twee slaapkamers. Alle eenheden hebben daarnaast ook een eigen bergruimte. Verder beschikt het complex over gemeenschappelijke voorzieningen, zoals een fietsenstalling en een carport. De uitvoering werd uitbesteed aan NV Dillen Bouwteam uit Balen.

De structuur van het kerkgebouw bleef zoveel mogelijk behouden, maar enkele ingrepen waren noodzakelijk. De gesloten achterwand, waartegen vroeger het altaar stond, werd doorbroken. Vervolgens werd deze omgevormd tot overdekte patio met gaanderij, die toegang biedt tot de dertien woningen. De rechthoekige voorbouw, de voormalige inkom en sacristie, fungeert nu als de centrale doorsteek naar de patio. Ze wordt geflankeerd door de fietsenstalling en de individuele bergingen.

Het dak bleek een grotere uitdaging: bij het wegnemen van het bestaande platfond, kwam een compleet andere dakstructuur aan het licht dan op de oorspronkelijke plannen getekend was. Dit zorgde voor een meerkost van €300.000. Verder werd het gebouw aan de binnenkant geïsoleerd en voorzien van een nieuwe binnenmuur. Tot slot werden twee zonneboilers geplaatst voor energie-efficiëntie.

Sinds 2019 zijn de 13 wooneenheden bewoond, grotendeels door alleenstaanden.

©Dillen Bouwteam
©Dillen Bouwteam
©Dillen Bouwteam
©Dillen Bouwteam
©Dillen Bouwteam
©Dillen Bouwteam

Bronnen:

Andere herbestemde kerken

HAVN church

Antwerpen, Antwerpen

Deze vroegere Noorse Zeemanskerk in Antwerpen, tot 2014 de oudst dienstdoende zeemanskerk ter wereld, is nu een prachtige evenementenlocatie.

Verder lezen

Sint-Eligiuskerk

Ettelgem, West-Vlaanderen

De stad Oudenburg stelt de sacristie, het koor en de middentoren van de kerk open voor culturele activiteiten. In de zomer zijn er geregeld tentoonstellingen.

Verder lezen

Cultuurfabriek

Ingelmunster, West-Vlaanderen

Deze atypische parochiekerk, het vroegere 'Slunsekot', doet vandaag dienst als een cultuurfabriek.

Verder lezen

Overzicht bekijken