Sint-Jozefkerk wordt speelparadijs
Na zeven jaar ongebruik, gaan de deuren van de voormalige Sint-Jozefkerk in de Spoelewijk te Lokeren weer open. Na een lang traject van renovatie- en aanpassingswerken, huisvest het gewezen kerkgebouw nu de buitenschoolse kinderopvang.
De oprichting van de Sint-Jozefparochie vond plaats in 1968. Initieel werd een noodkerk voorzien in de lokalen van de vroegere meisjesschool van Spoele, maar algauw werden plannen gemaakt om een nieuw kerkgebouw op bouwen. Architecten Victor Laureys en Dierick Willy werden aangesteld als ontwerpers van het nieuwe gebouw. De eerste steen werd plechtig gelegd door de toenmalige bisschop van Gent op 15 oktober 1977 en een jaar later werd de kerk ingewijd en in gebruik genomen.
Programma
Na 40 jaar dienst besloot men de kerk te onttrekken aan de eredienst. Stad Lokeren kocht de kerk van de kerkfabriek in 2018. Oorspronkelijk wou de stad graag zowel een kunstacademie als een buitenschoolse kinderopvang huisvesten in het onttrokken kerkgebouw, maar deze dubbele functie bleek financieel een te zware opgave. Het programma werd daarom aangepast en focust zich volledig op een kinderopvang als nieuwe functie. Architectenbureau Bressers Architecten ging deze uitdaging aan en werd aangesteld voor de uitvoering van de herbestemming. Het project kenmerkt zicht door de gedragenheid bij de buurt, het behoud van het originele grondplan en aanzicht, de link met de omgeving en de flexibele inrichting.
Behoud originele vormgeving
Vanwege de invulling als kinderopvang, stonden drie randvoorwaarden centraal; rust, openheid en akoestiek. De oorspronkelijke ruimtelijkheid bleef zoveel mogelijk behouden, met een open indeling die dankzij een s-vormig meubel toch op een speelse wijze de ruimte indeelt in verschillende zones. De architecten gingen creatief om met de bestaande structuur. Zo kreeg de vroegere dagkapel kreeg een open dak waardoor het een buitenspeelruimte werd. Ook bleven de originele muren en poutrellen behouden; deze kunnen spelelementen (zoals schommels) dragen. Het gebouw baadt in licht dankzij de grote raampartijen, een nieuwe patio en de drie oorspronkelijke lichtkoepels die behouden bleven boven het koor. Rustige, neutrale en natuurlijke materialen vormen de basis, zodat kinderen en speelgoed zelf kleur brengen in de ruimte.
Duurzaamheid centraal
Het ontwerp zet maximaal in op een energetische renovatie, hergebruik van materialen, met aandacht voor het erfgoed en de hedendaagse noden. Er werd geruime aandacht gespendeerd aan de akoestiek, met akoestische plafonds, wanden en het centrale s-vormig meubel. Asbest werd verwijderd en de top van het gebouw werd afgewerkt met groene leien die mooi aansluiten bij de groene omgeving. Daarnaast werden de moderne technieken subtiel geïntegreerd aan de achterzijde van het gebouw en werd een wadi aangelegd voor waterbeheer. Praktisch comfort werd eveneens meegenomen in het ontwerp: een polyvalente ruimte met keuken is voorzien, waarbij de circulatie zo werd georganiseerd dat de toiletten apart gebruikt kunnen worden, zodat de ruimte ook los van de kinderopvang kan functioneren.
Flexibel gebruik
Er zijn verschillende toegangen voorzien, zodat de polyvalente ruimtes in het gebouw apart bereikbaar zijn voor verschillende gebruikers. Het s-vormig meubel zorgt er voor dat de ruimte opgedeeld wordt in drie leefgroepen en het podium (waar het voormalig altaar stond) is afgescheiden met een halfhoge glazen wand, waar de kleinsten veilig kunnen spelen. De polyvalente ruimte kan evenzeer verhuurd worden en apart ingezet worden voor bv. vergaderingen.
De herbestemming van de voormalige kerk tot buitenschoolse kinderopvang werd gerealiseerd in 2025 en kostte 2,2 miljoen euro.
Bronnen:
- https://www.kerknet.be/parochie-lokeren-moerbeke/artikel/kerk-de-kijker-sint-jozef-spoele
- https://www.hln.be/lokeren/sint-jozefkerk-in-lokeren-krijgt-nieuw-leven-als-buitenschoolse-kinderopvang~acb68bd3/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
- https://bressers.be/projecten/buitenschoolse-kinderopvang-spoele/
- Bezoek ter plekke in 2025
Andere herbestemde kerken
Sint-Audomarus
In de voormalige parochiekerk kon men tot voor kort tentoonstellingen, recepties, en andere activiteiten organiseren. Wegens veiligheidsredenen is de kerk echter voorlopig gesloten.
Centre culturel La chapelle
Een Mariakapel met een uitzonderlijke wisselwerking tussen religie en cultuur.
Fietsbasis vzw
In dit jonge modernistische kerkgebouw is tegenwoordig een sociale werkplaats gevestigd.