Sint-Jacobskerk

De volksnaam 'Sint-Jacobs-in-de-meerschen' verwijst enerzijds naar het moerassige gebied waar in 1093 een eerste parochiekerk werd opgericht. Anderzijds is de naam een verwijzing naar de apostel Jacobus waaraan de kerk werd gewijd. Mogelijk had de oprichting van deze kerk, en de keuze voor deze heilige, te maken met de passage van steeds meer pelgrims tijdens hun tocht naar Santiago de Compostella.

De oudste materiële resten van de kerk stammen uit de tweede helft van de twaalfde eeuw. Deze geven blijk van een romaanse kruiskerk met twee westtorens en een achthoekige vieringtoren. De middenbeuk, het transept en de bovenste geledingen van de vieringtoren dateren van de gotische periode. Later in de dertiende eeuw werd ook een gotisch koor gebouwd. In de veertiende eeuw werden de zijbeuken uitgebreid met kapellen voor de gilden en in de vijftiende eeuw werd het koor vergroot. Tijdens de zestiende-eeuwse godsdienstoorlogen heeft de Sint-Jacobskerk erg geleden. De kerk werd hersteld in een barokke stijl. Deze barokke toevoegingen werden tijdens latere restauratiecampagnes vervangen door neoromaanse en neogotische elementen. Onder meer door de kapellen van de verschillende broederschappen en gilden, heeft ook het interieur een erg heterogeen karakter.

De kerk huisvest veel kunstschatten. Vermeldenswaardig zijn de renaissancistische sacramentstoren (1593), het hoofdaltaar vervaardigd door J. Cox (1657), de predikstoel (1786-1791) en het praalgraf van Jan Palfijn (1784) door Ch. Van Poecke en een rijke collectie van schilderijen.

Sinds haar oprichting heeft Jacobus vzw al tal van muziekvoorstellingen, tentoonstellingen en lezingen opgezet. Sinds de zomer van 2015 organiseert Jacobus vzw ook het cultuurevenement CHURCH. Het evenement gooit, in het kader van de Gentse Feesten, de deuren van de St. Jacobskerk open voor het brede publiek. De kerk wordt gedurende tien dagen ingevuld als cultureel en culinair rustpunt.

Naast Jacobus vzw zet ook Monumentale Kerken Gent vzw zich in om de Sint-Jacobskerk ruimer toegankelijk te maken. In samenwerking met de provincie Oost-Vlaanderen heeft Monumentale Kerken Gent vzw folders gemaakt die meer informatie geven over de Sint-Jacobskerk en de vier andere Gentse centrumkerken. De folders willen een breed publiek aanspreken en zijn daarom in zeven talen te verkrijgen. De info is ook raadpleegbaar via een touchscreen in de kerk zelf.

Naast nevenbestemming is er in de Sint-Jacobskerk ook sprake van medegebruik. Op zondagvoormiddag wordt het kerkgebouw namelijk gebruikt door de Orthodoxe Gemeenschap van de Heilige Georg vzw. De kerkfabriek sloot hiervoor een overeenkomst met de orthodoxe parochie. Een interne digitale agenda is voor de gebruikers een handig hulpmiddel om activiteiten in te plannen en conflicten te vermijden.