Immersieve beleving ‘1302’ in Kortrijkse OLV-kerk
Immersieve en multimediale ervaring in de Onze-Lieve-Vrouwekerk te Kortrijk. Deze kerk kreeg via een museale invulling een nevenbestemming. Naast de liturgie en het monumentale erfgoedgebouw te beleven, kunnen de bezoekers ook ondergedompeld worden in het verhaal van de Guldensporenslag in 1302.
'Kortrijk 1302'
Het museum ‘Kortrijk 1302’ was de voorbije 15 jaar gevestigd in de Groeningeabdij. De scenografie was echter op het einde van zijn latijn, waardoor de stad op zoek wou gaan naar een vernieuwde aanpak. Daarnaast was er ook behoefte aan een plek voor hedendaagse kunst in Kortrijk, wat er op dat moment niet was. Men besloot dat de Groenigeabdij en het begijnhofpark hier de geschikte plek voor was, waardoor het museum ‘Kortrijk 1302’ een nieuw onderkomen moest gaan zoeken. De stad ging in gesprek met de deken en de kerkfabriek van de monumentale Onze-Lieve-Vrouwekerk en samen werd besloten dat een deel van de kerk mocht omgevormd worden tot museum. Dit idee werd ook verankerd in het kerkenplan Kortrijk 2.0; hoofdzakelijk de gravenkapel, maar ook een deel van het koor kan ingezet worden ten behoeve van het nieuwe museum 1302. De keuze voor de Onze-Lieve-Vrouwekerk was echter niet toevallig: deze collegiale kerk stond op het grafelijk domein vlak bij het slagveld en wordt traditioneel gezien als de plek waar de trofeeën bewaard werden. Daarnaast vind je in de unieke gravenkapel, die dateert uit 1370, prachtige muurschilderingen van de graven van Vlaanderen.
Museum in een actieve, beschermde kerk: afstemming cruciaal
Aangezien de kerk nog steeds een actieve plek voor liturgie is, en daarenboven een beschermd monument met aanwezige topstukken, was afstemming met de kerkfabriek en het agentschap Onroerend Erfgoed cruciaal. Enkele voorwaarden werden opgelegd. Zo wou de kerkfabriek dat er slechts één gemeenschappelijke ingang voorzien werd voor zowel het museum als de kerkruimte. Daarnaast moest de liturgie behouden blijven en steeds voorrang krijgen op het museale gedeelte. Ook het nieuw ingebrachte museum mocht de sacraliteit en rust van de kerk niet verstoren, waardoor men heeft gewerkt met koptelefoons. De bescherming van het gebouw zorgde er dan weer voor dat alle gemaakte ingrepen reversibel moesten zijn. Alle bezorgdheden van de verschillende partijen werden meegenomen in het finale ontwerp.
Klank- en lichtspel in de gravenkapel
Via een Design & Build opdracht kon stad Kortrijk het bureau CREATE.eu onder de arm nemen. Zij voorzagen zowel het ontwerp als de uitvoering – een enorme gemak voor de stad. Zo werd alles vanuit één hand gerealiseerd. CREATE.eu ging creatief om met de opdracht. Ze toverden de gravenkapel om tot een indrukwekkend klank- en lichtspel waar de bezoekers om het half uur voor 18 minuten via een ‘immersive experience’ ondergedompeld worden in het verhaal van de Gulden Sporenslag. Om de verduistering te voorzien, bouwde men luiken volgens de contouren van de glasramen, die automatisch open en dicht gaan. Naast de immersieve beleving in de gravenkapel, kan het museumbezoek ook verdergezet worden in de kooromgang. Daar wordt de geschiedenis verder uitgediept via een 12 meter lange interactieve tafel en bijhorende tentoonstellingskasten.
Sinds juli 2022 kan je de nieuwe museale opstelling ‘1302: opstand, slag, keerpunt’ bezoeken in de Onze-Lieve-Vrouwekerk te Kortrijk. Het totaalplaatje kostte de stad een kleine 2 miljoen euro. Het museum is elke dag gratis toegankelijk, als er geen eredienst plaatsvindt. De actuele openingsuren zijn terug te vinden op de website: https://www.kortrijk1302.be/nl.
Bronnen:
- https://www.kortrijk1302.be/nl
- https://www.kortrijk.be/gesubs...
- gesprek stad Kortrijk 18/09/2025
Andere herbestemde kerken
Plechelmus Daltonschool
In dit bekroonde project contrasteert de schoonheid van de voormalige kerk met een minimalistisch en verfijnd schoolontwerp.
KulturRaum Zwingli-Kirche
In de KulturRaum Zwingli-Kirche worden laagdrempelige culturele activiteiten georganiseerd die ervoor zorgen dat de kerk (gedeeltelijk) blijft wat ze altijd al was: een ontmoetingsruimte voor de wijkbewoners.
