Gemeenschapscentrum 'De Gam' in Rumst
De voormalige Sint-Jozefkerk in Rumst (Terhagen) is omgevormd tot hét gemeenschapscentrum van de gemeente Rumst. Het aanbod is zeer divers, gericht op zowel buurtbewoners als liefhebbers van een unieke evenementenlocatie. Je kan er terecht voor culturele evenementen, lokale verenigingsactiviteiten en bedrijfsevenementen.
Traject richting herbestemming
In 2018 werd in het kerkenbeleidsplan van Rumst neergeschreven dat de Sint-Jozefkerk van Terhagen een herbestemming zal krijgen. De vieringen waren reeds stopgezet en er was geen kerkelijke werking meer. Wat de nieuwe invulling van het kerkgebouw zou worden, was nog niet helemaal duidelijk. Het woord ‘sloop’ werd zelfs even in de mond genomen. De gemeente liet in 2020 via het Projectbureau Herbestemming Kerken een haalbaarheidsonderzoek uitvoeren door het team ORIGIN Architecture & Engineering - Collectief Noord architecten - Universiteit Antwerpen. Maar helaas bleek de financiële kost te groot om het voorgestelde project uit te realiseren.
Nood aan gemeenschapscentrum
De aanleiding om de kerk om te vormen tot gemeenschapscentrum was het feit dat er in Rumst geen grote zalen aanwezig waren. De gemeente zag dan ook een grote opportuniteit om de leegstaande kerk in te zetten. De Sint-Jozefkerk, dewelke nog steeds eigendom is van de kerkfabriek, werd eind 2021 onttrokken aan de eredienst en in erfpacht gegeven aan de gemeente met als doel om te vormen tot gemeenschapscentrum. Een nieuwe invulling waar de kerkfabriek zich volledig in kon vinden.
Gefaseerde ingrepen
Gezien de beperkte budgetten, moest men pragmatisch te werk gaan. De gemeente wou overigens ook niet dat de kerk nog jaren leeg stond, waardoor het kerkgebouw amper drie maand na de onttrekking officieel werd omgedoopt tot ontmoetingscentrum ‘de Gam’. Er werd een podium en professionele geluid- en lichtinstallaties geplaatst, maar ook de brandveiligheid werd aangepakt en er werden tijdelijke toiletten in containers voorzien. Op die manier kon het programma in 2022 al meteen ingevuld worden door concerten, theatervoorstellingen, comedy en animatiefilms.
In de tweede fase werd beroep gedaan op Kerkplus, een initiatief van de provincie Antwerpen, voor het verkrijgen van subsidies. De financiële steun van Kerkplus zorgde ervoor dat de Gam naar een hoger professioneel niveau kon getild worden. Er werd in totaal €124.277,49 aan provinciale subsidies voorzien voor de hoofdingangen en nooddeuren; en bijkomend €125.723 voor het plaatsen van sanitair en de inrichting van de backstage voor de artiesten. Deze werken werden in 2024 uitgevoerd. In een volgende fase dient het dak en de verouderde verwarming nog aangepakt te worden.
‘De Gam’?
De naam ‘de Gam’ werd niet zomaar gekozen. De inwoners van Rumst stuurden maar liefst 180 inzendingen in. Uiteindelijk werd ‘Gam’ als beste naam naar voren geschoven. Deze verwijst niet enkel naar het steenbakkerijverleden van de streek (‘gammen’ betekent namelijk het stapelen van bakstenen drogen), maar staat ook voor 'Gemeenschapscentrum voor Activiteiten en Meer'. Bij de Gam kan je terecht voor zowel culturele activiteiten, bedrijfsevenementen als activiteiten door lokale verenigingen. Interesse om de Gam te huren of benieuwd naar de programmatie? Neem een kijkje op de website: https://www.rumst.be/degam
Bronnen:
- Gesprek met de gemeente op 4/11/2025
- https://www.provincieantwerpen.be/aanbod/dese/dlp/kerk-plus.html
- https://www.rumst.be/verbouwing-degam
Andere herbestemde kerken
De Keirk
Buurtbewoners bundelden hun krachten voor de herbestemming van de voormalige Sint-Jozefkerk.
Open Hart Paal
De vroegere Onze-Lieve-Vrouwkerk wordt nu gebruikt door de vrijwilligersorganisatie vzw Open Hart Paal. De kerk dient als gratis winkel voor kansarmen in de buurt.
Depotkerk in Bommershoven
De Sint-Alfonskerk van Bommershoven laat haar religieuze functie los en krijgt een nieuwe invulling als depotkerk waar roerend religieus erfgoed en archeologische collecties uit Borgloon onderdak vinden.